مصحف حضرت فاطمه (سلام الله علیها) هر نوشته­‌ای را که بین دو جلد جمع آوری شده باشد، مصحف می­نامند. از این رو به هر کتابی می­توان مصحف گفت. در صدر اسلام به قرآن نیز مصحف گفته می­شد.[1] در منابع اسلامی از کتبی یاد شده است که اختصاص به معصومین (علیهم السلام) داشته است و آنان از محتوای آن کتب باخبر بوده­اند. مانند کتاب علی(ع)، مصحف علی و مصحف فاطمه(س). در این منابع از کتاب اخیر به نام های مصحف فاطمه، صحیفه ی فاطمه و کتاب فاطمه یاد شده است.[2] روایات مرتبط با این مصحف کم نیست. برخی از این روایات از حیث سند ضعیف اند، ولی دسته دیگری از این روایات از جهت سند صحیح هستند و می توان به اصل وجود چنین کتابی یقین پیدا کرد، هر چند که در جزئیات، این روایات با هم اختلاف دارند. چگونگی تألیف مصحف حضرت فاطمه (سلام الله علیها وروحی لهاالفدا) پس از رحلت پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله وسلم) دختر بزرگوار شان به خاطر از دست دادن پدر بسیار ناراحت بودند و تحمل فراق و دوری پدر برای فاطمه زهرا (سلام الله علیها) بسیار سخت بود. در روایات معتبر آمده است که در فاصله وفات پیامبر(صلی الله علیه واله وسلم) تا زمان شهادت حضرت زهرا(سلام الله علیها)- فرشته­ای از سوی خداوند بر دختر نبی اکرم (صلی الله علیه واله وسلم) فرود می آمد و او را تسلی می داد تا حضرت آرام بگیرد.از این فرشته در برخی روایات به جبرئیل یاد شده است،[3]او حضرت زهرا(سلام الله علیها) را از احوال پدربزرگوارشان در عالم برزخ و همچنین از حوادث آینده، مطلع می­ساخت. در روایتی از امام صادق (علیه السلام) می خوانیم: «هنگامی که رسول خدا (صلی الله علیه واله وسلم) رحلت کردند، حضرت فاطمه(سلام الله علیها) به علت وفات پدر به قدری محزون شد که تنها خداوند از شدت غم و اندوه او باخبر بود. از این رو خداوند فرشته‌­ای را فرستاد تا او را تسلی دهد و اندوهش را برطرف سازد. فاطمه (س)، علی (ع) را از این موضوع با خبر ساخت و علی همه آن سخنان را نوشت و مصحف فاطمه این گونه تدوین شد».[4] از این روایت و روایات دیگر استفاده می­شود که این مصحف پس از رحلت پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله وسلم) و به دست امیر المؤمنین علی (علیه السلام) تدوین شد و سخنانی است که فرشته الهی به حضرت زهرا (سلام الله علیها)گفته است. البته در برخی از روایات که نسبت به روایات قبلی کمتر هستند، این گونه به دست می‌آید که این مصحف در زمان خود رسول الله (ص) نوشته شده است. سید جعفر مرتضی عاملی (از دانشمندان معاصر شیعه در علم تاریخ) برای از بین بردن این اختلاف و جمع بین روایات می­نویسد: شروع تدوین مصحف در زمان رسول اکرم صلی الله علیه واله وسلم بوده است و قسمتی از این صحیفه در زمان حیات پیامبر خدا (صلی الله علیه واله وسلم) نوشته شده و ادامه ی آن هم پس از رسول خدا نگارش یافته است.[5] این که فرشته الهی با حضرت زهرا سخن گفته باشد، چیز بعیدی نیست؛ زیرا همان گونه که در قرآن آمده است که: «و چون فرشتگان گفتند: ای مریم خداوند تو را برگزید و پاکیزه گردانید و برتری بخشید بر زنان جهانیان».[6] این در حالی است که حضرت مریم تنها سرور زنان زمان خویش بود، ولی فاطمه زهرا سلام الله علیها که جانم به فدایش  سرور زنان هستی از آغاز تا انجام است. محتوای مصحف: با مطالعه ی روایات در می­یابیم که در این کتاب شریف به موضوعات زیر پرداخته شده است: 1. خبر حوادث آینده[7] 2. وصیت حضرت فاطمه[8] 3. نام تمام فرمانروایانی که تا قیام قیامت به حکومت خواهند رسید[9] 4. خبر دادن از فرزندان حضرت زهرا[10] 5. گزارش احوال پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله وسلم) و جایگاه او پس از وفاتش، به حضرت زهرا (سلام الله علیها)[11] در این جا برای نمونه، یک روایت ذکر می شود: امام صادق (ع) می فرماید: «همانا حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها 75 روز بعد از رسول خدا (صلی الله علیه واله وسلم) زندگی کرد در این مدت به خاطر از دست دادن پدر بسیار اندوهگین بود. در این ایام حضرت جبرئیل (علیه السلام) نزد او می آمد و عزای پدرش را بر فاطمه زهرا (سلام الله علیها) تسلیت می گفت و وی را آرام می کرد و از پدرش و جایگاه او به حضرت خبر می آورد و او را از آینده ی فرزندانش مطلع می ساخت و علی (علیه السلام ) آن را می نوشت تا این که مصحف فاطمه تدوین شد».[12] تأکید ائمه (ع) بر تغایر این مصحف با قرآن   از برخی روایات به دست می آید که مصحف حضرت فاطمه زهراسلام الله علیها نزد اهل سنت امری شناخته شده بود و آنان می پنداشتند که شیعه بر اساس آموزه های اهل بیت (علیهم السلام) معتقدند که بخشی از آیات تحریف و حذف شده در قرآن در این مصحف آمده است. از این رو ائمه به شدت وجود هر گونه آیات قرآن در این مصحف را انکار کرده اند.[13]علامه عسگری می نویسد: «برخی نویسندگان اهل سنت تهمت دیگری به مدافعان مکتب اهل بیت (علیهم السلام)می زنند و می گویند که آنان قرآن دیگری دارند به نام مصحف حضرت  فاطمه زهرا سلام الله علیها زیرا نام کتاب فاطمه سلام الله علیها مصحف است و برخی از مسلمانان در صدر اسلام قرآن را مصحف می نامیدند».[14] در حدیثی از امام صادق (علیه السلام) می خوانیم : «به خدا قسم مصحف فاطمه نزد ما است و در آن یک آیه ی قرآن هم وجود ندارد».[15] نشانه ی امامت: در حدیثی طولانی امام رضا (علیه السلام) نشانه های امام را می شمارد و می فرماید: یکی از علامت های امام این است که مصحف حضرت فاطمه سلام الله علیها نزد اوست.[16] امام صادق (علیه السلام) نیز می فرماید: پیش از این که امام باقر (علیه السلام) شهید شوند مصحف مادرم حضرت فاطمه زهراسلام الله علیها را به من سپردند.[17] این مصحف از زمان تدوین آن در دست ائمه بوده و در میان آنان دست به دست گشته است و اکنون در دست امام زمان (عج) است علم پیامبر(صلی الله علیه واله وسلم) نسبت به مصحف از آن جایی که مصحف حضرت فاطمه زهراسلام الله علیها  بنابر مفاد بیشتر روایات پس از رحلت پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله وسلم) و در زمان ائمه تدوین شده است  به همین دلیل رسول اکرم(صلی الله علیه واله وسلم) به آن اشاره نفرموده اند و این دلیل نمی شود که رسول خدا (صلی الله علیه واله وسلم) از آن آگاهی نداشته باشند. ما معتقدیم که پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله وسلم) با اذن خدا از آینده با خبر بود. ایشان اکنون نیز طبق آیات قرآن، ناظر هستند و شاهد تمام اعمال و حوادث می باشند. این کتاب اختصاص به ائمه دارد و از نشانه های امامت است. همان گونه که پیش از این گفته شد اگر طبق برخی از روایات بگوییم قسمتی از این مصحف در زمان رسول خدا و با املای آن حضرت نوشته شده است، قهرا آن حضرت از این مصحف با خبر بوده اند. مضافا بر اینکه مصحف حضرت فاطمه زهراسلام الله علیها  جزء آیات قرآن نبوده تا پیامبر (صلی الله علیه واله وسلم) موظف به ابلاغ و بیان آن باشد. و از طرفی پیامبر اسلام (صلی الله علیه واله وسلم) بسیاری از مسائل را بیان نفرموده و بیان آنها را واگذر به عترت کرده است[18]. بنابر این، لازمه ی خبر ندادن بی اطلاعی نیست.